KRUS, czyli rozwijając ten skrót Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego, to instytucja, która obrosła w Polsce wieloma aferami i bardzo ostrą krytyką.
Jest to państwowa instytucja, która została założona przez rząd Jana Olszewskiego ustawą z 20 grudnia 1990 roku. Jej cel jest prosty – zagwarantowanie ubezpieczeń społecznych dla rolników. Jest to więc mniejszy ZUS, ale przeznaczony wyłącznie dla niewielkiej grupy pracujących Polaków w jednej konkretniej i specyficznej gałęzi rolnictwa.
KRUS jest specyficzny pod wieloma względami. Pomijając ten oczywisty, czyli zdecydowanie niższe składki niż w przypadku tych odprowadzanych do kas Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, to w Kasie Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego możemy znaleźć na przykład dwa różne rodzaje ubezpieczeń społecznych, które są wypłacane w zależności od danej sytuacji, w jakiej znajduje się rolnik odprowadzający składki.
Pierwszym z tych ubezpieczeń jest ubezpieczenie emerytalno-rentowe. Cel tego ubezpieczenia jest dość jasny i zawiera się w sumie w całości w jego nazwie. Jest to bowiem ubezpieczenie społeczne, które ma być zabezpieczeń dla emerytur i rent rolników, którzy już nie pracują w swoim fachu. Z powodu bardzo niskich składek jakie rolnicy odprowadzają do KRUSu, zdecydowana większość ich ubezpieczeń emerytalno-rentowych jest finansowana z dotacji budżetowej. Składki od ubezpieczonych rolników stanowią tylko niewielki procent całego budżetu owych KRUSowych ubezpieczeń.
Sytuacja ta jest powodem dla którego wokół Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego narosło w ostatnich kilku latach tyle krytyki. Rolnicy są bowiem w kwestii wysokości odprowadzanych składek do swojego zakładu ubezpieczeń społecznych w o wiele lepszej i bardziej komfortowej sytuacji niż standardowi płatnicy. Dlatego też coraz częściej i głośniej mówi się między innymi o konieczności likwidacji KRUSu i zmuszenia rolników do odprowadzania ich składek do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych tak samo jak reszta obywateli.
Byłoby to jednak działanie obarczone dużym ryzykiem, które dodatkowo może być kosztowne w przeprowadzeniu dla rządu i budżetu państwa. Trzeba też pamiętać, że wiele rolników zarabia bardzo mało. Na tyle mało, że jeżeli mieliby znaleźć się w systemie ZUSu, to ich przyszłe emerytury byłyby głodowe, a także zbyt niskie by móc opłacić koszty związane z zarządzaniem ich gospodarstwami rolnymi.
Drugim typem ubezpieczeń oferowanych przez KRUS są ubezpieczenia chorobowe, wypadkowe i macierzyńskie. W przypadku tych ubezpieczeń sto procent ich budżetu składa się ze składek, które rolnicy odprowadzają do Funduszu Składkowego Ubezpieczenia Społecznego Rolników. Fundusz do którego wysyłane są pieniądze jest osobą prawną. Oznacza to, że posiada swój zarząd, który z urzędu przysługuje prezesowi Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego. Dodatkowy nadzór nad funduszem pełni Rada Rolników.
W takim razie ile wynosi składka KRUS jaką rolnik musi odprowadzać co miesiąc do Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego?
Wszystko zależy oczywiście od typu ubezpieczenia. W przypadku składki emerytalno-rentowej comiesięczna składka na ubezpieczenie emerytalno-rentowe dla rolników oraz ich małżonków i domowników stanowi 10 procent obecnie obowiązującej emerytury podstawowej. Emerytura ta wynosiła we wrześniu 2019 roku 938 złotych i 97 groszy. Oznacza to, że obecnie (a dokładnie od stycznia 2020 roku) odprowadzana składka do funduszu emerytalno-rentowego, wynosi dokładnie 94 złote.
Inaczej sprawy się mają w przypadku składek na ubezpieczenia macierzyńskie, chorobowe i wypadkowe. W tym przypadku każdy rolnik, jego małżonka, domownik czy pomocnik owego rolnika, musi każdego miesiąca odprowadzić do Funduszu Składkowego Ubezpieczenia Społecznego, kwotę co 42 złotych miesięcznych. Jest to nowa składka, która również obowiązuje dopiero od stycznia 2020 roku.
W przypadku rolników oraz ich rodziny, którzy są objęci ubezpieczeniem wypadkowym, macierzyńskim lub chorobowym jedynie w ograniczonym zakresie, składka wynosi 1/4 pełnej składki, czyli 14 złotych.
